Dat ik daarmee naast een verantwoordelijkheid voor mezelf, ook een verantwoordelijkheid naar mijn omgeving en in het bijzonder mijn eigen kinderen heb, dat is iets waar ik me steeds sterker bewust van ben.
Wat mij bezighoudt, waar ik met hart en ziel over zou kunnen schrijven, hangt samen met wat ik meemaak en met wie. Als je ook moeder bent, zal het niet vreemd in je oren klinken als ik zeg dat mijn kinderen de belangrijkste personen in mijn leven zijn en dat wat mij gevoelsmatig raakt dus heel vaak met hen te maken heeft. Gaat het niet goed met (één van) mijn dochters, dan heeft dat invloed op mij. Zijn zij blij, dan draagt dat bij aan mijn geluk.
Recht op privacy
Het allerliefste zie ik dat mijn dochters zo zorgeloos mogelijk opgroeien en gelukkig zijn. Dat zij zich, op hun eigen manier en tempo, kunnen ontwikkelen tot fijne, eerlijke volwassenen vol levenslust en zelfvertrouwen. Dat is mij onvoorstelbaar veel waard. Daar doe (en laat) ik als het moet alles voor. Door echter te delen wat ik voel en ervaar, bestaat de kans dat ik afbreuk doe aan hun gevoel van veiligheid en vertrouwen. En dat gevoel is een essentiële voorwaarde om zich vrij te bewegen in hun ontwikkeling naar volwassenheid. De privacy van mijn kinderen is uiteindelijk veel belangrijker dan de behoefte in een column mijn ervaringen te delen.
Hoewel ik geen verantwoording verschuldigd ben, snap ik dat sommige mensen nu zullen denken aan de keus die ik vorig jaar juni heb gemaakt om in de publiciteit te treden. Het was een kans om mijn oudste dochter Emma letterlijk te redden. Die heb ik met beide handen aangenomen. Dat ik daarmee haar privacy destijds heb geschonden vond ik afschuwelijk, maar het was onontkoombaar.
Goedkoop scoren
Door die immense aandacht ben ik het afgelopen jaar diverse keren door landelijke media benaderd om meer te delen over Emma. Je zult begrijpen dat ik dat dus niet doe. De publiciteit opzoeken dient geen hoger doel meer. En al lijken de bedoelingen vanuit die media zuiver, voor mij voelt het als goedkoop scoren … als sensatie … en daar gruwel ik van. Pas wanneer ze mij zouden benaderen om vóór ze te schrijven, puur om mijn schrijverschap en niet omdat ik de moeder ben van Emma, dan ben ik bereid, net als ik nu voor HalloGilzeRijen doe, regelmatig in een column een stukje van mezelf te laten zien.
Maar laat ik realistisch blijven … net als de meesten die zich via sociale media, televisie, tijdschriften, kranten of zelfs in boeken kwetsbaar opstellen door met de rest van de wereld hun leed te delen, blijft de vraag: Wat wil iemand daar nu eigenlijk mee bereiken? Juist omdat het tegenwoordig kinderlijk eenvoudig is om Jan en alleman getuige te laten zijn van jouw verdriet, ook als het leed veroorzaakt wordt door een psychische aandoening, bestaat het risico dat de behoefte aan begrip uiteindelijk vooral voorziet in het bevredigen van de sensatiezucht van anderen. Of dat het zelfs het tegenovergestelde teweeg brengt van wat je eigenlijk wilt bereiken, namelijk onbegrip in plaats van begrip, omdat iets wordt bestempeld als aandachttrekkerij.
Weerbaar
Zo lang het gaat om volwassenen die weerbaar zijn, met het nodige zelfinzicht en die volledig hebben kunnen accepteren wie zij, inclusief hun beperkingen zijn, kan het zeker waardevol zijn ervaringen te delen. Het is dan een weloverwogen keus om als ervaringsdeskundige jouw verhaal te vertellen en zo door onwetendheid, vooroordelen en stigmatisering tegen te gaan, acceptatie en begrip te bewerkstelligen.
Een programmareeks als ‘Het is hier autistisch’ waarin Filemon Wesselink ons recent kennis liet maken met de zeer brede en complexe wereld van autisme deed dat bijvoorbeeld erg goed. Filemon wist diverse mensen die autisme hebben (en hun omgeving) op respectvolle en integere manier in beeld te brengen. Zijn nieuwsgierigheid en betrokkenheid bij het onderwerp, aangezien hij zelf autistisch is, gaf mij het gevoel dat hij dit als geen ander had gekund. Geen sensatie, niks goedkoop vermaak. Het is duidelijk dat hij één doel voor ogen had: een zo goed mogelijk beeld schetsen van autisme. Zijn bedoelingen waren duidelijk zuiver.
Verwarrend
Toch blijft het voor mij verwarrend. Want wat bereik je door informatie over problematiek te delen met de buitenwereld naast kennis, begrip en acceptatie nog meer? Je ontkomt er niet aan dat diegene die het deelt levenslang geassocieerd zal worden met diezelfde problematiek. Naast het belang van privacy wringt daar ook de schoen voor mij. Want het is tegelijk tegenstrijdig met wat je eigenlijk wilt bereiken, namelijk het tegengaan van stigmatisering.
Iedereen wil graag gezien en geaccepteerd worden. Als mens. Niet zozeer als mens met een probleem. Door je verhaal te delen dát voor elkaar krijgen, is je begeven op glad ijs. Maar het kán gelukkig ook goed uitpakken.
